Odpowiedzi pastora Johna Pipera, na często zadawane, czasem trudne pytania od słuchaczy.
Nasz słuchacz nadesłał do nas następujące pytanie: „Pastorze, jako reformowany chrześcijanin/kalwinista, bardzo cenię sobie teksty Jonathana Edwardsa, który twierdzi, że (1) wolna wola to robienie tego, czego pragniemy, ale (2) Bóg daje nam pragnienie czynienia dobra. Mając to na uwadze i pamiętając o Jakuba 1:13, mam problem ze zrozumieniem, skąd Lucyfer otrzymał swoje pierwsze pragnienie grzechu.
Norman Geisler mówi: «logicznym wnioskiem dla skrajnego kalwinisty jest to, że zarówno Lucyfer jak i Adam zgrzeszyli, ponieważ Bóg dał im pragnienie do popełnienia grzechu». Koniec cytatu. Wyobrażam sobie, że Adam otrzymał swoje pragnienie grzechu od Ewy, która otrzymała je od węża/Szatana, ale jeśli Bóg jest suwerenny nad wszystkimi rzeczami — w tym nad naszymi pragnieniami — to czy czyni Go to pierwotnym autorem pierwszego pragnienia popełnienia grzechu?”. Pastorze, jak odpowiedziałbyś naszemu słuchaczowi?
Transkrypcja audio
Nasz słuchacz nadesłał do nas następujące pytanie: „Pastorze, jako reformowany chrześcijanin/kalwinista, bardzo cenię sobie teksty Jonathana Edwardsa, który twierdzi, że (1) wolna wola to robienie tego, czego pragniemy, ale (2) Bóg daje nam pragnienie czynienia dobra. Mając to na uwadze i pamiętając o Jakuba 1:13, mam problem ze zrozumieniem, skąd Lucyfer otrzymał swoje pierwsze pragnienie grzechu.
Norman Geisler mówi: «logicznym wnioskiem dla skrajnego kalwinisty jest to, że zarówno Lucyfer jak i Adam zgrzeszyli, ponieważ Bóg dał im pragnienie do popełnienia grzechu». Wyobrażam sobie, że Adam otrzymał swoje pragnienie grzechu od Ewy, która otrzymała je od węża/Szatana, ale jeśli Bóg jest suwerenny nad wszystkimi rzeczami — w tym nad naszymi pragnieniami — to czy czyni Go to pierwotnym autorem pierwszego pragnienia popełnienia grzechu?”. Pastorze, jak odpowiedziałbyś naszemu słuchaczowi?
Pierwszy upadek
Odkąd pamiętam, było to jedną z zagadkowych kwestii w mojej teologii, na którą nie miałem właściwej odpowiedzi. Zasadniczym pytaniem jest tutaj jak – jak jest tutaj kluczowym słowem – jak doszło do pierwszego grzechu? Poprzez „pierwszy grzech” nie mam na myśli pierwszego grzechu Adama. Myślę raczej o pierwszym we wszechświecie grzechu Szatana.
Powiedzenie, że Szatan posiada wolną wolę, nie jest wyjaśnieniem, dlaczego popełnił on pierwszy grzech.
Biblia rozpoczyna się nie od początku zaistnienia zła, ale od obecności niewyjaśnionego zła. Człowiek został stworzony niewinnym, a przebiegły wąż już tam wtedy był. Wąż jest zwodzicielem i otwarcie sprzeciwia się Bogu wszelkiego stworzenia. W taki sposób rozpoczyna się Biblia.
W Biblii nie dostrzegam wyjaśnienia, w jaki sposób Szatan stał się zły. Wiem, że istnieją wzmianki o tym, że był on doskonałym aniołem, stworzonym przez Boga. Juda odnosi się do aniołów, którzy nie pozostali na swoim stanowisku władzy, ale opuścili swoje właściwe miejsce zamieszkania. Mówi, że Bóg zatrzymał tych aniołów w wiecznych łańcuchach w mrocznej ciemności aż do sądu wielkiego dnia (Judy 6).
Nie wątpię, że Szatan został stworzony jako dobry, ale upadł z właściwego mu miejsca, o czym pisze Juda, ponieważ nie sądzę, że zło jest wieczną i ostateczną rzeczywistością, taką, jaką jest Bóg. Nie jestem dualistą. Bóg i Jego dobroć, mądrość i moc są jedynymi ostatecznymi, wiecznymi rzeczywistościami. Zło jest w pewien sposób pochodną. Jest drugorzędne, a Bóg nie jest grzeszny. Co do tego wszystkiego zgadzają się praktycznie wszyscy chrześcijanie.
Nieliczne i nie najlepsze odpowiedzi
Jak Szatan stał się zły? Nie wiem. Natomiast jest to dla mnie jasne, że ci, którzy wierzą w samostanowienie Bożych stworzeń (takich jak aniołowie czy ludzie) również tego nie wiedzą. Stwierdzenie, że Szatan miał wolną wolę — czyli ostateczne samostanowienie — nie jest wyjaśnieniem, dlaczego popełnił swój pierwszy grzech. Jest to sposób na zaszufladkowanie tej kwestii. To nie jest wyjaśnienie.
Jednak ta kwestia jest w pewien sposób tajemnicza. Jak doskonale dobra istota — z doskonale dobrą wolą i doskonale dobrym sercem — mogła kiedykolwiek doświadczyć jakiegokolwiek niedoskonałego impulsu, który spowodowałby, że jej wola podążyłaby w kierunku grzechu? Odpowiedź brzmi: nikt tego nie wie, nawet ci, którzy mówią: „To proste, chodzi o wolną wolę”. To nie jest wyjaśnienie. Ta sprawa pozostaje tajemnicą.
Nie wiemy. Biblia tego nie wyjaśnia. Nasz słuchacz przywołuje Normana Geislera, który mówi: „logicznym wnioskiem dla skrajnego kalwinisty jest to, że zarówno Lucyfer jak i Adam zgrzeszyli, ponieważ Bóg dał im pragnienie do popełnienia grzechu”. Nie jestem pewien, czy kwalifikuję się jako „skrajny kalwinista” według Geislera, ale podejrzewam, że tak.
W tym momencie nie zgadzam się z tym opisem mojej osoby i mówię: „Nie, wcale nie sądzę, że Bóg dał Lucyferowi pierwsze pragnienie do popełnienia grzechu. To byłoby zbyt duże uproszczenie niemal każdego poglądu w tej sprawie. Nie wiem, jak to się stało, że Lucyfer poczuł swoją pierwszą skłonność do zbuntowania się przeciwko Bogu”.
Suwerenny Bóg trwa
Natomiast to wiem na pewno. Bóg jest suwerenny. Nic nie dzieje się poza Jego planem, który obejmuje rzeczy, które On w mniejszym lub większym stopniu powoduje bezpośrednio — rzeczy, na które On w mniejszym lub większym stopniu zezwala pośrednio. Nie mam wątpliwości co do tego, że upadek Szatana oraz cały późniejszy odkupieńczy plan Boga dla chwały Jego łaski były zgodne z Jego odwiecznym planem.
Biblia rozpoczyna się nie od początku zła, ale od obecności niewyjaśnionego zła.
Ale to właśnie w tym kontekście nie wiemy, jaka jest przyczyna i jak rozpoczął się pierwszy grzech Szatana. Mam w swoim umyśle kategorię na sam fakt, że Bóg może dopilnować, aby wydarzyło się coś, czego nienawidzi.
Dokładnie to wydarzało się, gdy Bóg zaplanował ukrzyżowanie Jezusa zgodnie z fragmentem z Dziejów Apostolskich 4:27-28. Zabicie Jezusa było grzechem, i zostało szczegółowo zaplanowane przez Boga. Możemy przeczytać o tym w Psalmach oraz możemy przeczytać o tym w Nowym Testamencie.
Nie wiem dokładnie, jak Bóg to robi, zachowując swoją bezgrzeszność i jednocześnie zachowując grzeszność tego, co się dzieje, oraz moralną odpowiedzialność tych, którzy popełniają te grzechy. Ale myślę, że Biblia prowadzi nas do przekonania, że jest On suwerenny nad wszelkim grzechem, i że On nigdy nie grzeszy. Wierzę, że tego właśnie naucza Biblia.
Biblijne wskazówki
W Biblii możemy znaleźć wskazówki na temat tego, jak Bóg to robi. Pokażę wam jedną z nich. Nie sądzę, że jest to kompleksowe wyjaśnienie problemu, ale możemy to potraktować jako pewien trop w kierunku możliwego wyjaśnienia, które być może kiedyś poznamy.
W Księdze Izajasza 63:17 prorok woła do ludzi: „Czemu, PANIE, pozwoliłeś nam zboczyć z twoich dróg i zatwardziłeś nasze serce, abyśmy się ciebie nie bali?” (UBG). Słyszycie to? „Czemu, PANIE, pozwoliłeś nam zboczyć z twoich dróg i zatwardziłeś nasze serce, abyśmy się ciebie nie bali? (UBG) Zwróć się znowu ku nam przez wzgląd na twoje sługi (BW)”.
A zatem prorok przypisuje Bogu ostateczną sprawczość naszego błądzenia — wplątania się Izraela w grzech. Jak Bóg to zrobił? W drugiej połowie tego wersetu czytamy: „Zwróć się znowu ku nam przez wzgląd na twoje sługi”, sugerując i wskazując, że w jakiś sposób spowodowała to Boża nieobecność.
Następnie w Izajasza 64:7, czyli dziewięć wersetów dalej, mówi: „I nie ma nikogo, kto by wzywał twego imienia i zbudził się, aby się ciebie chwycić. Zakryłeś bowiem swoje oblicze przed nami i sprawiłeś, że niszczejemy z powodu naszych nieprawości”. Tak więc ukrycie Jego oblicza wyjaśnia grzech.
Światło i cień
Nie twierdzę, że jest to bezbłędne wyjaśnienie grzechu, ale w jakiś sposób Bóg zakrył swoją chwałę przed Lucyferem, i zakrywając swoją chwałę — co wciąż jest w jakiś sposób niewytłumaczalne dla mnie — w sercu Lucyfera pojawiło się stawianie siebie ponad Boga, który zakrył swoją chwałę.
Biblia naucza mnie, że Bóg jest suwerenem nad wszystkimi rzeczami, w tym nad grzechem, a On sam nigdy nie grzeszy.
Nie wiem, jak to się dzieje, ale jest to wskazówka, że coś takiego mogło mieć miejsce. Warto się nad tym zastanowić: Bóg może być w stanie zarządzać obecnością i nieobecnością grzechu nie poprzez bezpośrednie, aktywne działanie, ale przez ukrywanie samego siebie.
Chyba Edwards powiedział, że istnieje różnica pomiędzy sposobem, w jaki światło świeci o trzeciej po południu, a sposobem, w jaki tworzą się cienie kiedy to samo światło jest zakryte przez drzewo — chociaż to światło słoneczne jest odpowiedzialne zarówno za jasność dnia, jak i cień pod drzewem.
Ale zakończę tam, gdzie zacząłem — to, jak powstał pierwszy grzech we wszechświecie, jest dla mnie tajemnicą. Nie wiem jak. Biblia naucza mnie, że Bóg jest suwerenny nad wszystkimi rzeczami, również nad grzechem, a On sam nigdy nie grzeszy.
© EWC & DesiringGod
